Αναδημοσίευση από: Sofia News
Πρόσφατη έγκυρη δημοσίευση του Προγράμματος, Ευρώπη Κατά του Καρκίνου, αποδεικνύει δυστυχώς ότι η Ελλάδα, μαζί με την Πορτογαλία, έχει το θλιβερό ρεκόρ να κατέχει την πρώτη θέση σε αριθμό θανάτων από καρκίνο γενικά.
Η Ελλάδα έχει σημειώσει την μικρότερη πρόοδο στην Ευρώπη σε όλες τις συνήθεις εντοπίσεις του καρκίνου (πνεύμoνας, μαστός, προστάτης, κλπ) ενώ στον καρκίνο του μαστού είναι η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αντί για μείωση ή σταθερότητα παρουσιάζει αύξηση θνητότητας. Μπορεί και πως να αναστραφεί αυτή η εικόνα; Το πρόγραμμα Ευρώπη Κατά του Καρκίνου ξεκίνησε το 1985.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στήριξε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υλοποίησε του προγράμματος αυτού. Στην συλλογική ομάδα εργασίας που δημιουργήθηκε συμμετείχαν κορυφαίοι, ειδικοί στον καρκίνο, επιστήμονες, αντικαρκινικές και αντικαπνιστικές οργανώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ ), και άλλοι ειδικοί φορείς.
Ο στόχος που τέθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τότε ήταν σαφής και συγκεκριμένος: μείωση του αναμενόμενου αριθμού θανάτων από καρκίνο κατά 15% (από 1.000.000 σε 850.000) το έτος 2000.
Για την επίτευξη του στόχου το πρόγραμμα βασίστηκε σε τρεις κυρίως άξονες: πρόληψη (κυρίως έλεγχος καπνίσματος), πρώιμη ανίχνευση, δηλ. διάγνωση του καρκίνου σε αρχικά στάδια μέσω προληπτικού ελέγχου του πληθυσμού (screening), και εκπαίδευση/κατάρτιση.
Τα αποτελέσματα με βάση την θνητότητα το 1985 και το 2000 δείχνουν ότι ο στόχος αυτός στην ΕΕ συνολικά δεν επετεύχθη. Μόνον η Αυστρία και η Φινλανδία επέτυχαν μείωση του αριθμού των θανάτων κατά 15% το 2000. Η Μ. Βρετανία και η Ιταλία πλησίασαν αυτόν τον στόχο ενώ μικρότερη ήταν η βελτίωση για τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ. Αντίθετα, στην Ελλάδα και Πορτογαλία όχι μόνο δεν μειώθηκε αλλά αντίθετα αυξήθηκε ο αριθμός θανάτων από καρκίνο.
Περαιτέρω ανάλυση κατά εντόπιση του καρκίνου δείχνει σημαντική μείωση της θνητότητας στους μεν άνδρες κυρίως από την μείωση στον καρκίνο των πνευμόνων χάρις στον έλεγχο του καπνίσματος, στις δε γυναίκες γενική μείωση εκτός του καρκίνου των πνευμόνων. Σημαντική είναι η τάση μείωσης της θνητότητας σε όλες τις χώρες της ΕΕ εκτός από Γαλλία και Ελλάδα όπου παρατηρούνται σταθεροποιητικές τάσεις ενώ αύξηση σημειώνεται σε Ισπανία, Πορτογαλία,.
Για να επιτευχθεί στην Ελλάδα αντίστοιχη με τις άλλες χώρες της ΕΕ σημαντική μείωση της τάσης του κινδύνου θνητότητας από καρκίνο του πνεύμονα, απαιτείται εντατικοποίησαύη και πολύ σκληρά μέτρα για περιορισμό του καπνίσματος παράλληλα με αποτελεσματική αντικαπνιστική εκστρατεία.
Το μήνυμα από την ΕΕ είναι «Μη καπνίζετε. Εάν καπνίζετε, σταματήστε το. Εάν αποτύχετε να το κόψετε, μη καπνίζετε παρουσία μη-καπνιστών». Στις γυναίκες, αντίθετα με τους άνδρες, το πρόγραμμα κατά του καρκίνου του πνεύμονα έχει αποτύχει τελείως. Συνολικά στην ΕΕ παρατηρείται αύξηση κατά 32% με την Ολλανδία να φτάνει στην αστρονομική αύξηση του 84%!
Η αυξητική τάση είναι παράλληλη με την αύξηση του αριθμού των γυναικών και της χρονικής διάρκειας του καπνίσματος. Η άποψη ότι οι γυναίκες είναι πιο ανθεκτικές από τους άνδρες στην ανάπτυξη καρκίνου πνεύμονα αποδεικνύεται εσφαλμένη. Δεδομένου ότι από την έναρξη του καπνίσματος μέχρι την κλινική εκδήλωση του καρκίνου του πνεύμονα μεσολαβούν συνήθως δεκαετίες αναμένεται περαιτέρω δραματική αύξηση στις γυναίκες εάν δεν εφαρμοσθούν αποτελεσματικά μέτρα κατά του καπνίσματος.
Σχετική επιτυχία έχει σημειωθεί όσον αφορά την θνητότητα από καρκίνο του μαστού στις γυναίκες με μείωση στην ΕΕ κατά 3% το 2000. Ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο μαστού μειώθηκε κατά 24%! στην Αγγλία 9% στην Σουηδία, ενώ στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 7%. Ποιο είναι το μάθημα για την Ελλάδα; Επιβάλλεται προληπτικός έλεγχος με μαστογραφία με όριο έναρξης τα 50 έτη κατά την ΕΕ ή τα 40 έτη που συνιστά η Αντικαρκινική Εταιρεία των ΗΠΑ.
Απαιτείται όμως και ποιοτική εξασφάλιση και οργάνωση του προγράμματος για αποτελεσματική πρώιμη διάγνωση σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Συστάσεις. Πληροφορίες οnline με ελεύθερη, ανοικτή πρόσβαση σε όλους για τις δυνατότητες της σύγχρονης κλινικής πρακτικής αλλά και τις μελλοντικές προοπτικές για βελτίωση όχι μόνο στην πρόληψη και πρώιμη διάγνωση αλλά και στη θεραπεία ειδικά του καρκίνου του μαστού και του στομάχου, παρέχονται, στο www.gastricbreastcancer.com
Πρόσφατη έγκυρη δημοσίευση του Προγράμματος, Ευρώπη Κατά του Καρκίνου, αποδεικνύει δυστυχώς ότι η Ελλάδα, μαζί με την Πορτογαλία, έχει το θλιβερό ρεκόρ να κατέχει την πρώτη θέση σε αριθμό θανάτων από καρκίνο γενικά.
Η Ελλάδα έχει σημειώσει την μικρότερη πρόοδο στην Ευρώπη σε όλες τις συνήθεις εντοπίσεις του καρκίνου (πνεύμoνας, μαστός, προστάτης, κλπ) ενώ στον καρκίνο του μαστού είναι η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αντί για μείωση ή σταθερότητα παρουσιάζει αύξηση θνητότητας. Μπορεί και πως να αναστραφεί αυτή η εικόνα; Το πρόγραμμα Ευρώπη Κατά του Καρκίνου ξεκίνησε το 1985.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στήριξε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υλοποίησε του προγράμματος αυτού. Στην συλλογική ομάδα εργασίας που δημιουργήθηκε συμμετείχαν κορυφαίοι, ειδικοί στον καρκίνο, επιστήμονες, αντικαρκινικές και αντικαπνιστικές οργανώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ ), και άλλοι ειδικοί φορείς.
Ο στόχος που τέθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τότε ήταν σαφής και συγκεκριμένος: μείωση του αναμενόμενου αριθμού θανάτων από καρκίνο κατά 15% (από 1.000.000 σε 850.000) το έτος 2000.
Για την επίτευξη του στόχου το πρόγραμμα βασίστηκε σε τρεις κυρίως άξονες: πρόληψη (κυρίως έλεγχος καπνίσματος), πρώιμη ανίχνευση, δηλ. διάγνωση του καρκίνου σε αρχικά στάδια μέσω προληπτικού ελέγχου του πληθυσμού (screening), και εκπαίδευση/κατάρτιση.
Τα αποτελέσματα με βάση την θνητότητα το 1985 και το 2000 δείχνουν ότι ο στόχος αυτός στην ΕΕ συνολικά δεν επετεύχθη. Μόνον η Αυστρία και η Φινλανδία επέτυχαν μείωση του αριθμού των θανάτων κατά 15% το 2000. Η Μ. Βρετανία και η Ιταλία πλησίασαν αυτόν τον στόχο ενώ μικρότερη ήταν η βελτίωση για τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ. Αντίθετα, στην Ελλάδα και Πορτογαλία όχι μόνο δεν μειώθηκε αλλά αντίθετα αυξήθηκε ο αριθμός θανάτων από καρκίνο.
Περαιτέρω ανάλυση κατά εντόπιση του καρκίνου δείχνει σημαντική μείωση της θνητότητας στους μεν άνδρες κυρίως από την μείωση στον καρκίνο των πνευμόνων χάρις στον έλεγχο του καπνίσματος, στις δε γυναίκες γενική μείωση εκτός του καρκίνου των πνευμόνων. Σημαντική είναι η τάση μείωσης της θνητότητας σε όλες τις χώρες της ΕΕ εκτός από Γαλλία και Ελλάδα όπου παρατηρούνται σταθεροποιητικές τάσεις ενώ αύξηση σημειώνεται σε Ισπανία, Πορτογαλία,.
Για να επιτευχθεί στην Ελλάδα αντίστοιχη με τις άλλες χώρες της ΕΕ σημαντική μείωση της τάσης του κινδύνου θνητότητας από καρκίνο του πνεύμονα, απαιτείται εντατικοποίησαύη και πολύ σκληρά μέτρα για περιορισμό του καπνίσματος παράλληλα με αποτελεσματική αντικαπνιστική εκστρατεία.
Το μήνυμα από την ΕΕ είναι «Μη καπνίζετε. Εάν καπνίζετε, σταματήστε το. Εάν αποτύχετε να το κόψετε, μη καπνίζετε παρουσία μη-καπνιστών». Στις γυναίκες, αντίθετα με τους άνδρες, το πρόγραμμα κατά του καρκίνου του πνεύμονα έχει αποτύχει τελείως. Συνολικά στην ΕΕ παρατηρείται αύξηση κατά 32% με την Ολλανδία να φτάνει στην αστρονομική αύξηση του 84%!
Η αυξητική τάση είναι παράλληλη με την αύξηση του αριθμού των γυναικών και της χρονικής διάρκειας του καπνίσματος. Η άποψη ότι οι γυναίκες είναι πιο ανθεκτικές από τους άνδρες στην ανάπτυξη καρκίνου πνεύμονα αποδεικνύεται εσφαλμένη. Δεδομένου ότι από την έναρξη του καπνίσματος μέχρι την κλινική εκδήλωση του καρκίνου του πνεύμονα μεσολαβούν συνήθως δεκαετίες αναμένεται περαιτέρω δραματική αύξηση στις γυναίκες εάν δεν εφαρμοσθούν αποτελεσματικά μέτρα κατά του καπνίσματος.
Σχετική επιτυχία έχει σημειωθεί όσον αφορά την θνητότητα από καρκίνο του μαστού στις γυναίκες με μείωση στην ΕΕ κατά 3% το 2000. Ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο μαστού μειώθηκε κατά 24%! στην Αγγλία 9% στην Σουηδία, ενώ στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 7%. Ποιο είναι το μάθημα για την Ελλάδα; Επιβάλλεται προληπτικός έλεγχος με μαστογραφία με όριο έναρξης τα 50 έτη κατά την ΕΕ ή τα 40 έτη που συνιστά η Αντικαρκινική Εταιρεία των ΗΠΑ.
Απαιτείται όμως και ποιοτική εξασφάλιση και οργάνωση του προγράμματος για αποτελεσματική πρώιμη διάγνωση σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Συστάσεις. Πληροφορίες οnline με ελεύθερη, ανοικτή πρόσβαση σε όλους για τις δυνατότητες της σύγχρονης κλινικής πρακτικής αλλά και τις μελλοντικές προοπτικές για βελτίωση όχι μόνο στην πρόληψη και πρώιμη διάγνωση αλλά και στη θεραπεία ειδικά του καρκίνου του μαστού και του στομάχου, παρέχονται, στο www.gastricbreastcancer.com
1 σχόλιο:
Αξιότιμε κύριε Μιχαήλ Γεωργάκη (αν το γράφω σωστά)
Λυπάμαι που θα το πω, αλλά το άρθρο που αναδημοσιεύετε από το Sofia Times Magazine με τίτλο «Θλιβερό ρεκόρ για την Ελλάδα: πρώτη στη θνητότητα από καρκίνο στην Ευρώπη» περιέχει επιστημονικές ανακρίβειες και επιπλέον έχει ημερομηνία 9.10.2003. Θα μου επιτρέψετε μερικές απλές σημειώσεις λόγω των ειδικών γνώσεων που έχω σε ορισμένα θέματα. Αν θέλετε τις διατηρείτε, αν θέλετε τις σβήνετε.
-Α-
Κατ’ αρχήν, στο άρθρο χρησιμοποιείται εσφαλμένως ο όρος «θνητότητα» αντί του όρου «θνησιμότητα». Προφανώς ο συντάκτης του άρθρου δεν ήταν εξοικειωμένος με τους επιδημιολογικούς όρους και ενδεχομένως έκανε ελεύθερη μετάφραση του όρου “mortality”από κάποιο Αγγλικό κείμενο. Πρόκειται για δυο τελείως διαφορετικές οντότητες δεδομένου ότι:
1. ο όρος θνητότητα (case fatality) ή δείκτης θνητότητας αναφέρεται στο κλάσμα: «αριθμός θανάτων ατόμων που έχουν τη νόσο Χ» προς «συνολικός αριθμός των ατόμων που έχουν τη νόσο Χ» και εκφράζεται ως αναλογία επί τοις % (για παράδειγμα, το 20% των γυναικών που παθαίνουν καρκίνο του μαστού πεθαίνουν)
2. ο όρος θνησιμότητα (mortality) ή δείκτης θνησιμότητας, -είναι λίγο πιο πολύπλοκος αλλά σε γενικές γραμμές αναφέρεται στο κλάσμα: «αριθμός θανάτων ατόμων που στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο Ζ ανήκουν σε έναν πληθυσμό Ψ και έχουν την νόσο Χ» προς «συνολικός αριθμός ατόμων που ανήκουν στον πληθυσμό Ψ στη χρονική περίοδο Ζ» και εκφράζεται συνήθως σε αριθμό θανάτων ανά 100.000 άτομα του πληθυσμού. Συνηθέστερα δε, δεδομένου ότι οι πληθυσμοί στις διάφορες χώρες έχουν διαφορετικές ηλικιακές συνθέσεις, για τις συγκρίσεις μεταξύ πληθυσμών χρησιμοποιούνται «σταθμισμένοι κατά ηλικία» δείκτες θνησιμότητας (για παράδειγμα, η «σταθμισμένη κατά ηλικία θνησιμότητα» από όλες τις μορφές καρκίνου στην Ελλάδα κατά το έτος 2005 ήταν 160,6 θάνατοι ανά 100.000 κατοίκους ενώ το έτος 1994 ήταν 162,9 αντίστοιχα – πηγές ΕΣΥΕ, EUROSTAT, κ.ά.).
-Β-
1. Θνησιμότητα από καρκίνο (συνολικά)
Δεν γνωρίζω με βάση ποια στοιχεία γράφτηκε το εν λόγω άρθρο αλλά με βάση τα επίσημα στοιχεία που υπάρχουν (και τα πιο πρόσφατα δημοσιεύονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνδεσμο: http://www.euro.who.int/Document/E91137.pdf) η «σταθμισμένη κατά ηλικία θνησιμότητα» από καρκίνο στην Ελλάδα (όλες οι εντοπίσεις της νόσου) είναι σε χαμηλότερα επίπεδα από τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες (βλ. σελ. 66 και 67 – ΠΡΟΣΟΧΗ: πρόκειται για λογαριθμικές κλίμακες). Διαχρονικά δε, παρατηρείται στασιμότητα (αν όχι ελαφρά μείωση) μετά το 1975 (σε άλλες χώρες βέβαια η μείωση είναι μεγαλύτερη αλλά αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει μικρότερη θνησιμότητα από τις περισσότερες χώρες). Από τους πίνακες δεν προκύπτει ότι είτε η Ελλάδα είτε η Πορτογαλία είχαν θλιβερό ρεκόρ θνησιμότητας (και όχι θνητότητας) από καρκίνο γενικά όπως ισχυρίζεται το άρθρο που αναδημοσιεύετε. Ειδικά δε για τις γυναίκες, η θέση των δυο χωρών είναι από τις χαμηλότερες.
2. Θνησιμότητα από καρκίνο πνεύμονα
Η «σταθμισμένη κατά ηλικία θνησιμότητα» από καρκίνο του πνεύμονα στους άνδρες στην Ελλάδα ήταν χαμηλότερη από πολλές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες μέχρι το 1985. Έκτοτε, διατηρείται σε σχετικά σταθερά επίπεδα αλλά δυστυχώς δεν εμφανίζει τις πτωτικές τάσεις που παρατηρούνται σε πολλές άλλες χώρες (βλ. σελ. 68). Στις γυναίκες, η «σταθμισμένη κατά ηλικία θνησιμότητα» από καρκίνο του πνεύμονα διατηρείται σχετικά σταθερή μετά το 1985 (παρουσιάζοντας ίσως μια ανεπαίσθητη αύξηση) τη στιγμή που στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες η θνησιμότητα διπλασιάστηκε την τελευταία 20ετία (βλ. σελ 69). Σημειώνεται ότι η Πορτογαλία έχει χαμηλούς δείκτες θνησιμότητας από καρκίνο του πνεύμονα ίσως διότι το κάπνισμα στη χώρα αυτή δεν είναι τόσο διαδεδομένο (και ειδικά στις γυναίκες) όσο σε άλλες χώρες.
3. Θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού
Η «σταθμισμένη κατά ηλικία θνησιμότητα» από καρκίνο του μαστού στις γυναίκες στην Ελλάδα δεν ήταν ποτέ στα υψηλά επίπεδα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Από το 1985 δε, παρατηρείται ότι διατηρείται σταθερή (βλ. σελ. 70). Στις χώρες που παρατηρείται μείωση τα τελευταία 20 χρόνια, αυτό ίσως οφείλεται κατά κύριο λόγο στο οργανωμένο screening (προγράμματα πρόληψης) αλλά ενδεχομένως και σε άλλους άγνωστους λόγους.
4. Θνησιμότητα από καρκίνο παχέος εντέρου και του ορθού (colorectal cancer)
Η «σταθμισμένη κατά ηλικία θνησιμότητα» από καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού στους άνδρες στην Ελλάδα, σαφώς παρουσιάζει «ανησυχητική» ανοδική τάση τα τελευταία 20 χρόνια και αυτό σίγουρα οφείλεται στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών (βλ. σελ. 71). Ακόμα όμως, παρά την αυξητική τάση, είναι η χαμηλότερη στην Ευρώπη (ίσως η «μεσογειακή δίαιτα μας προστατεύει ακόμη). Το ίδιο ισχύει και για την «σταθμισμένη κατά ηλικία θνησιμότητα» από καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού στις γυναίκες (βλ. σελ 72).
5. Θνησιμότητα από καρκίνο του προστάτη
Η «σταθμισμένη κατά ηλικία θνησιμότητα» από καρκίνο του προστάτη στους άνδρες στην Ελλάδα, σαφώς παρουσιάζει «ανησυχητική» ανοδική τάση τα τελευταία 20 και πλέον χρόνια (βλ. σελ. 73). Και πάλι όμως, η χώρα μας βρίσκεται αρκετά πιο κάτω από τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες.
Σαφώς, τα τελευταία 20 χρόνια, οι προσπάθειες που γίνονται σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες για τον έλεγχο του καρκίνου (με μέτρα πρόληψης κλπ.) έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς. Εμείς στην Ελλάδα δεν έχουμε ακολουθήσει. Δεν έχουμε ούτε εθνική στρατηγική κατά του καρκίνου (φταίνε τόσο το σύστημα υγείας που ΔΕΝ έχουμε όσο και το πολυκερματισμένο ασφαλιστικό σύστημα) αλλά ούτε και σύστημα καταγραφής του καρκίνου (δηλαδή, τα νέα κρούσματα καρκίνου δεν καταγράφονται όπως δεν υπολογίζεται ούτε ο μέσος χρόνος επιβίωσης των καρκινοπαθών – είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρώπη μαζί με το Λουξεμβούργο χωρίς αρχείο νεοπλασιών).
Ελπίζω ότι τα παραπάνω κάλυψαν εν συντομία κάποια κενά.
Ευχαριστώ
Αστέριος Τέρπος, Ιατρός
Δημοσίευση σχολίου